Henk van der Meulen

Basisboek voor pastoraat en geestelijke verzorging Pastores en geestelijke verzorgers zien zich in de praktijk voor vele soorten situaties gesteld, die doen vragen 'wie ben ik?' en 'wat kom ik hier doen?' Meer dan ooit vereist de huidige pastorale praktijk een voortdurende reflectie op het eigen handelen. Pastoraat is 'maatwerk' en veel van wat vroeger vanzelfsprekend was, past niet meer bij het levengevoel van de moderne mens. Maar hoe doe je dat, reflecteren op eigen praktijksituaties om tot 'passend handelen' te komen? Daarbij biedt dit boek hulp. Het bevat drie delen. Deel I gaat over de kunst van het reflecteren en over de reflectieve pastor/geestelijk verzorger zelf. In deel II worden enkele gangbare theorieën besproken aan de hand van de thema's 'presentie', 'de spirituele dimensie van pastoraat' en 'de ethiek van het pastorale handelen' Hier luidt de vraag:'als dit de theorie is, wat betekent dat dan voor de praktijk?'.In deel III wordt de omgekeerde weg bewandeld. Verschillende verbatims en casussen worden geanalyseerd met behulp van theoretische invalshoeken. Tot slot wordt een bescheiden instrumentarium aangereikt om op reflectieve wijze een casus te beschrijven en vakliteratuur te bestuderen. Dit boek is de vrucht van een bijzondere samenwerking tussen twee docenten Praktische Theologie, waarvan de een geschoold is in de pastorale psychologie en de ander van huis uit meer vertrouwd met de systematische theologie. Beiden brengen verschillende praktijkervaringen mee:de een was lange tijd geestelijke verzorger in een zorginstelling, de ander gemeentepredikant.

Preken in een kerkdienst of samenkomst is een serieuze opdracht, maar wel altijd een zaak van vreugde. Het gaat immers om het brengen van ‘blijde boodschap’. Die mag fris en fleurig worden verteld. En met humor. Er zijn diverse predikerbeelden, zoals de heraut, de pastor, de verteller. Een beeld, dat de afgelopen tijd voor het voetlicht is gebracht, is dat van de ‘wijze dwaas’ (the wise fool, de nar, de clown). Over dit predikerbeeld gaat dit boek. In de Bijbel wordt meer dan eens gesproken over ‘wijsheid’ en ‘dwaasheid’. In deze studie wordt in het bijzonder gefocust op wat de apostel Paulus hierover in zijn brieven aan de Korintiërs naar voren brengt. De hoofdmoot bestaat dan ook in het bespreken van 1 Korintiërs 1-4 en 2 Korintiërs 10-12:18 (met daarin Paulus’ zogenoemde ‘narrenrede’). Van daaruit wordt gereflecteerd op de opdracht van de prediking. Het laatste hoofdstuk is gewijd aan het thema ‘prediking en humor’. Hierin worden ook verschillende predikers ten tonele gevoerd, die hun spreken met humor hebben gekruid (o.a. Maarten Luther, Kaj Munk, Okke Jager, Desmond Tutu). Dr. Henk van der Meulen was als predikant werkzaam in de hervormde gemeenten Rinsumageest-Sijbrandahuis, Nagele-Tollebeek (N.O.P.), Vriezenveen en Hoogeveen en is oud-docent Praktische Theologie (pastoraat, homiletiek) aan de Protestantse Theologische Universiteit (Utrecht, Groningen).