Lezing voor vandaag (10 maart) – Rechters 11
Alleen maar goed doen is niet goed genoeg. Het thema van deze Veertigdagenkalender zit als een gegoten jas om de schouders van Jefta. Jefta komt in actie. Jefta, de bastaardzoon. Door zijn halfbroers onterfd en verstoten. Jefta, de vrijbuiter, de avonturier. Jefta, de in ere herstelde zoon. De held. De grote leider. Hij is het allemaal. En hij is nog veel meer. Al staat dat niet zo fraai op z’n rapport. In bloeddonkerrood geschreven. Kindermoordenaar! Moordenaar van zijn eigen dochter. Al had hij dat niet voorzien. Of toch…? Het was in Israël heel normaal dat na een overwinning de helden onthaald werden met reidans en het gerinkel van de tamboerijnen. Jefta weet veel van de geschiedenis. Dat blijkt als hij diplomatieke brieven schrijft aan de koning van Ammon. Zou hij dan niet geweten hebben hoe Mirjam en vele andere vrouwen de overwinning op de Egyptenaren vierden? Alleen goed doen is niet goed genoeg. Alleen Israël verlossen van de onderdrukkers en overheersers is niet genoeg. Hij had na moeten denken. Misschien had hij dat eerst moeten doen?
Wie de geschiedenis van richter Jefta’s dochter leest zal ongetwijfeld denken aan het bijna-offer van Izaäk door Abraham. Maar God verhoedde het. Hij wil geen offers. Niet op eigen verzoek en zeker niet toegezegd in de roes van grootheids(waan)zin. En van de dochter van Jefta naar Izaäk is niet de enige mogelijke gedachtensprong. Want er is iets in deze hele geschiedenis dat vervelend blijft haken. Gods totale zwijgen. Geen iconische interventie van boven, net als bij Izaäk. Geen storende stem. Enkel een iconisch en storend stilzwijgen.
Gods zwijgen stoort ons. Het roept tal van vragen op. Maar het is ook iconisch. Het roept een beeld op. Het beeld van een mens. Een zoon. Door zijn Vader ten offer gegeven. Die zich door Zijn zwijgen laat storen. En roept met zijn allerlaatste krachten: ‘Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten.’ Alleen maar goed doen is niet genoeg. Hij moest er ook nog eens voor sterven. Voor bloeden! Voor de zonde van Jefta. Voor zijn vermoorde dochter. Voor de zonden der wereld. En voor de vermoorde onschuld(ige kinderen) overal ter wereld. Alleen maar goed doen is niet goed genoeg. Zijn bloed komt over ons én over onze kinderen. Dat geeft te denken. Veel te denken.
Ik zie waanzin van een oorlog die rechtvaardig heten moet
Trekt zijn onuitwisbaar spoor in mijn nog onvergoten bloed
Als mijn tranen het niet blussen raakt het vuur nooit uitgewoed
Ik hou m’n hart vast
Ik hoor ongeboren baby’s gillen in een vuilniszak
Aan een wrede god geofferd op het altaar van ‘t gemak
Door de priesters van de mammon, in een tempel zonder dak
Ik hou m’n hart vast, ik hou m’n hart vast.
(Uit: Koorddanser, van Elly en Rikkert)
