De Bijbel heeft zo zijn eigen manier om je te verrassen. Soms dan denk je een verhaal te kennen, en dan valt je oog ineens op een regeltje, dat je eerder niet was opgevallen.
Ik had het met het bekende verhaal van de ontmoeting van Christus met de Samaritaanse vrouw bij de Jakobsput bij Sichar. Het verhaal is beschreven in het vierde hoofdstuk van het evangelie van Johannes. Niet eerder werd het me zo duidelijk, dat het verhaal verder gaat dan een onverwachte bekering. De Samaritaanse vrouw mocht helpen oogsten!
Een overdenking bij Johannes 4: 1-42. Een verhaal met tal van lagen voor de echte tekst-gravers. Het staat vol verwijzingen naar de Joodse tradities en gebruiken (vers 9 en 20), maar ook vol vooruitwijzingen, zoals de opdracht die Jezus zijn leerlingen (ons) naliet (vers 38). In dit verhaal heeft alles een bijzondere betekenis: de route langs Samaria, de plek bij de put, het moment op de dag, de onbeantwoorde vragen van de leerlingen “wat wilt u daarmee” en “waarom spreekt u met haar”
De hoofdlijn van het verhaal is één van de bekendste verhalen uit de evangeliën. Het was al onlogisch dat Jezus als Jood langs een Samaritaanse stad reisde. Geheel buiten de gangbare omgangsvormen heen spreekt Jezus een vrouw aan, nota bene een Samaritaanse. Ze komt alleen, op het heetst van de dag. Het slechtste moment – en dat blijkt niet voor niets. Ze leeft in zonde. (vers 18: ‘”u hebt vijf mannen gehad, en degene die u nu hebt is uw man niet”). Ze blijkt verschoppeling onder de toch al minderwaardige Samaritanen. (vers 9b: “Joden gaan namelijk niet met Samaritanen om” en vers 22: “Jullie (Samaritanen) weten niet wat je vereert, maar wij weten dat wel; de redding komt immers van de Joden”.
Uitgerekend aan deze vrouw maakt Jezus bekend dat hij de Messias is. Eerst toont Hij zichzelf als de Messias, die geest en waarheid toont en die de mensen kent zoals ze werkelijk zijn (vers 16-19). Om het vervolgens (vers 25-26) in de woorden van de vrouw te bevestigen (vers 25-26). Hij is het die is gekomen “om alles te vertellen”! Hallelujah!
De vrouw komt tot geloof! Ver voor Christus die opdracht ook maar aan iemand gaf, gaat ze op weg deelt ze haar getuigenis. En met haar getuigenis maakt ze mensen, niet Joden, tot leerlingen (vergelijk Matt 28:19).
Als de vrouw als getuige is teruggekeerd naar haar stad, leert Christus zijn leerlingen een belangrijke les over het discipelschap. Dit keer gebruikt hij een vergelijking tussen het voedsel van deze aarde en zijn geestelijk voedsel: Maar Jezus zei: "Mijn voedsel is: de wil doen van hem die mij gezonden heeft en zijn werk voltooien." (vers 34).
Jezus drukt zijn leerlingen op het hart: jullie halen een oogst binnen, waarvoor je niet hebt hoeven werken. Oftewel: wij kunnen mensen niet tot God brengen of hen de ware identiteit van Jezus doen zien. Dat werk is door God zelf al voorbereid en wij mogen een aandeel hebben in het voltooien daarvan. Soms, en dat is een groot voorrecht, mogen wij helpen oogsten, wat al lang geleden door Hem werd ingezaaid.
Wat mij verraste toen ik het verhaal onlangs nog eens las, zat hem in de regels die volgden op de hoofdlijn die we zo goed kennen:
In die stad kwamen veel Samaritanen tot geloof in hem door het getuigenis van de vrouw: "Hij weet alles van me." Ze gingen naar hem toe en vroegen hem bij hen te blijven. Toen bleef hij nog twee dagen. Nog veel meer mensen kwamen tot geloof door wat hij zei; ze zeiden tegen de vrouw: "Wij geloven nu niet meer om wat jij gezegd hebt, maar we hebben hem zelf gehoord en we weten dat hij werkelijk de redder van de wereld is." - Johannes 4: 39-42
Jezus koos, in een stad waar een Joodse Rabbi niets te zoeken had, uit een volk dat, zoals Hij zelf zei, "niet weet wat ze vereert", een afgeschreven, haast uitgestoten vrouw en maakte haar geloofsgetuigenis tot een voorbeeld voor ons allemaal. Zij mocht helpen oogsten.
Het waren niet de leerlingen die de Samaritanen in Sichar tot het geloof in Christus brachten. Het was de getuigenis van (misschien wel) de minste onder de Samaritanen zelf. Sommigen kwamen direct tot geloof na het horen van de getuigenis van de vrouw. Anderen hadden meer tijd nodig. Maar uiteindelijk zagen velen Christus in zijn volle glorie als Messias en redder van de wereld (vers 42). Toen Jezus na een paar dagen de stad verliet, stonden zij vol in het geloof. Een geloof waarvoor het zaadje al lang geleden werd gezaaid, in de tijd dat hun voorvader Jakob zijn put sloeg. En waarbij de minste mocht helpen oogsten!
Tycho Jansen
