In deze adventstijd heb ik veel gedacht aan het gebed van de misdadiger aan het kruis: ‘Jezus, denk aan mij wanneer u in uw koninkrijk komt.’
Wat is het donker in Lucas 23. De Schepper wordt door zijn schepsels vernederd en gedood. Rondom het kruis staan de mensen die spotten en honen. Ook de tweede rover doet er aan mee. Alleen de misdadiger komt voor Jezus op en smeekt hem om zijn gebed te horen.
Advent betekent letterlijk: ‘komst’. In de adventstijd verwachten wij de komst van Jezus in het donker van ons bestaan. Advent bepaald ons bij de waarde van het wachten.
Wachten
En wat zijn er vandaag de dag veel mensen die wachten. Wachten op een ingrijpen van God. Wachten op een glimp van de goedheid van de hemel. Wachten op een wonder. Daar hangt hij, de rover aan het kruis. Ook hij hoort bij de wachtenden. Hij wacht op het onvermijdelijke. Op het einde.
Het verhaal van de rover
De ongelukkige man aan het kruis is een beeld van al die mensen ergens in hun bestaan een verkeerde afslag hebben genomen en daardoor van het leven hebben verloren. De rover aan het kruis was de zoon van een vader en een moeder. Hielden zij van hem? Of hebben zij hem veel te vroeg in de steek gelaten? Wat maakte dat zijn leven zo ontspoord was dat hij op deze vrijdag op deze verschrikkelijke plek beland was?
Maar zijn naakte einde, wreed tentoongestelde gebrokenheid, vertelt niet het hele verhaal van deze man. Want ook hij kwam voort uit de heilige gemeenschap van God die zei: ‘Laat Ons mensen maken.’ En God, in onbevattelijke liefde, knielde neer en blies met zijn warme adem het leven in ons wakker. Wij komen voort uit het stof van de aarde en de vreugde van de hemel. Wij hebben te maken met de chaos en puinhopen van ons bestaan in de wereld, maar horen thuis bij de Vader.
Krijgen wij wat wij verdienen?
Iedereen bij Lucas bespot Jezus. De rover wijst de mede-misdadiger terecht met de woorden: ‘Wij krijgen wat wij verdienen.’ Maar is dat wel zo? Krijgen wij wat wij verdienen? Veel mensen krijgen veel meer rijkdom, genade en voorspoed dan zij verdienen. Anderen krijgen veel meer armoede, ellende en tegenslag dan zij verdienen. Is het zo dat wij krijgen wat wij verdienen?
Of is het zo dat wij als mensen eigenlijk nergens op rekenen mogen. Dat zelfs wanneer het ongeluk ons overvalt, de zondaars ziek worden, de gelukszoekers gebroken raken en de rovers gegrepen worden, de misdadigers gekruisigd worden, dat wij dan eigenlijk niet meer krijgen dan we verdienen? Zou het zo kunnen zijn dat alles wat daar bovenuit gaat, alles wat ons toevalt, alles wat lukt, niet meer is dan genade?
Tijd, tijden en een halve tijd
De rover hangt daar, moederziel alleen, tussen hemel en aarde. Naakt, ellendig, verlaten. Wachtend op een wonder dat hem thuis kan brengen bij de Vader. Voor degene die daar hangt lijkt een dag aan het kruis eindeloos.
In zijn boek ‘De eeuw van mijn vader’ beschrijft Geert Mak de geschiedenis van zijn familie in de 20e eeuw. Zijn moeder, broer en zus zaten vast in een Jappenkamp, waar zij vele ontberingen leden, maar uiteindelijk ternauwernood alle drie wisten te overleven. Hans, de broer van Geert schrijft over de tijd in het kamp:
In het Bijbelboek Openbaring wordt gesproken over een tijd, tijden en een halve tijd. Zo was het ook met ons. Eerst denk je: dit gaat zo over. Dan denk je: dit gaat nooit meer over. En dan is het opeens over.
Een tijd, tijden en een halve tijd. Sommigen van ons bevinden zich in dat gewricht van de tijden: eerst dacht je: ‘Dit gaat zo over.’ Maar het ging niet over. De pijn blééf, de gebrokenheid blééf, de ziekte blééf, de eenzaamheid blééf. Je bevindt je middenin ‘de tijden’ en denkt: ‘Dit gaat nooit meer over. O God, ik wacht al zo lang op u, mijn ziel wacht op u, meer dan wachters wachten op de morgen, God, gaat dit ooit over? Komt dit ooit weer goed? Zal er ooit weer een morgen zijn?’
Het gebed van de wachtende ziel
Het is middenin de eindeloosheid van ‘de tijden’ dat de rover aan het kruis zijn gebed bidt:
‘Jezus, denk aan mij, wanneer U in Uw koninkrijk komt.’
Een gebed zo klein en tegelijk zo groot. Het is het gebed van de kleine mensen die weten wat het is om veel te lang te moeten wachten. Het is het gebed van de gebroken mensen die zo murw gebeukt zijn dat zij niet zo goed meer weten wat te bidden. Het is het gebed van de wanhopige mensen, die weten dat er niet veel tijd meer rest omdat hun krachten het begeven.
‘Jezus.’
De rover vraagt het aan Jézus. Want Jezus is zo dichtbij. Zoveel dichterbij dan je denkt. Had iemand ooit kunnen denken dat Jezus zelfs voor een rover aan het kruis dichtbij zou zijn? Dat is het wonder van kerst! Dat Jezus kind werd om dichtbij de baby’s en de peuters en de kleuters te kunnen zijn. Dat hij zoon van Jozef en Maria werd om dichtbij de kinderen te kunnen zijn. Dat hij timmerman werd om dichtbij de arbeiders te kunnen zijn. Dat hij rabbi werd om dichtbij de theologen te kunnen zijn. Dat hij geslagen, bespuugd en veracht werd om dichtbij de gebrokenen te kunnen zijn. Dat hij méns werd om dichtbij ons mensen te kunnen zijn.
Jezus riep ons op om ons kruis op ons te nemen. Maar waar ons kruis ook opgericht werd, als wij ons hoofd naar hem wenden is hij altijd dichtbij. Hij wandelt naast ons. Hij hangt naast ons.
Jezus, denk aan mij.
Dat is alles wat hij vraagt. Hij vraagt niet om de vergeving van zijn zonden. Hij vraagt niet om de redding van het kruis. Hij vraagt niet om een tweede kans. Het enige dat hij van Jezus wil is dat Hij aan hem denkt. Want één gedachte van Jezus aan ons is voldoende om ons leven te redden voor tijd en eeuwigheid. Als Hij aan ons denkt zal Hij het goede voor ons denken en doen. Het is een gebed van de grootste afhankelijkheid, een gebed van het grootste geloof, een gebed van een wachtende ziel, vertrouwend op een Jezus van dichtbij.
Henk Stoorvogel
