Uitgeverij de Ramshoorn

De Heere Jezus, de Zoon van God, vertelde het verhaal van de brede en de smalle weg om Zijn luisteraars (en dus ook ons) te waarschuwen. Deze flyer geeft een heldere uitleg aan de hand van acht kernwoorden: 1. De zonde 2. De brede weg 3. De wet 4. Het kruis 5. De smalle weg 6. Het Woord van God 7. De bekering 7. De genademiddelen Elk kernpunt wordt aan de hand van een deel van de plaat en een passende beschrijving toegelicht. Daarbij wordt de Bijbeltekst van de plaat geciteerd. Zo wordt de boodschap van Gods Woord kernachtig en aanschouwelijk ons voorgehouden. Wie deze flyer (gevouwen A4 tot A5) als evangelisatiemiddel wil bestemmen, kan deze bij ons bestellen. U ontvangt voor deze order een factuur gebaseerd op opmaak- en drukkosten. Dus voor inkoopsprijs. De flyer kan worden gepersonifieerd bij een afname van 200 ex. of meer. U kunt het adres, de site en de naam van de evangelisatiepost aan de drukker opgeven. Wie deze flyer voor educatieve doeleinden bestemmen wil, profiteert van de hieronder genoemde staffelkorting. 1 – 25 ex.: € 1,95 25-100 ex.: € 1,50 100 ex of meer: € 1,00

De hut van oom Tom In ‘De hut van oom Tom’ wordt op ontroerende wijze beschreven wat het slavenleven in Amerika inhoudt. De vanuit Afrika gehaalde slaven werden vaak onder vreselijke omstandigheden op de katoenplantages tewerk gesteld. Oom Tom is een zorgzame lieve man en vader, die in een goed blaadje bij zijn baas staat. Maar geldelijke zorgen dwingen zijn baas om hem aan een slavenhandelaar te verkopen. Na eerst bij een goede nieuwe baas in dienst te zijn geweest, komt oom Tom bij een tiran in dienst. Deze martelt hem zo erg dat dit zijn dood betekent, juist op het moment dat de redding nabij is. Poncho luidt de klok In ‘Poncho luidt de klok’ is president Lincoln bezig met een opmars tegen de zuidelijke staten van Amerika. Wanneer Richmond bevrijd wordt door het oprukkende noordelijke leger, krijgen de slaven ook daar de vrijheid. Poncho, een kleine slavenjongen, wil president Lincoln bedanken. Omdat Richmond gevaar loopt heroverd te worden, moet Poncho de klok luiden zodra er gevaar dreigt. Maar als de steel van zijn hamer doormidden geschoten wordt, treft een kogel hem in een long. Dan mag hij naar Massa Jezus toe. Beide boeiende boeken gaan over de strijd tegen slavernij in Amerika en zijn heel toegankelijk voor jong en oud. Doelgroep: 10 jaar en ouder.

Maria Magdalena weent bij een leeg graf over een missende Bruidegom. Naar haar bevatting zal Hij nooit terugkomen. Ze heeft Hem door de dood verloren en denkt dat ze nooit de bruid van haar geliefde Bruidegom zal worden. Toch kan ze Hem niet missen. Het was liefde die de vrouwen voortdreef toen ze op weg gingen naar een leeg graf. De een werd daar verder geleid dan de ander. Maar allen bezaten, wat eenieder nodig heeft: de liefde! Preek 1 De bruid van Christus in haar gemis En Maria stond buiten bij het graf, wenende (Johannes 20:11a). Preek 2 Het Paasfeest en de liefde Om het graf te bezien (Mattheüs 28:1b).

De Christenreis naar de eeuwigheid - Naverteld door M.J. Ruissen Bunyan verhaalt in beeldspraak hoe God pelgrims leidt naar de Hemelstad. Hij roept ze uit stad Verderf, laat hen binnengaan door de Enge Poort en verlost hen bij het kruis van hun zondenpak. Ook redt Hij hen uit alle gevaren en leidt hen veilig door de doodsrivier, om hen daarna op te nemen in de hemelse heerlijkheid. Deze bewerking is een getrouwe bewerking van het origineel met als doel Bunyans werk voor jong en oud weer toegankelijk te maken. Rino Visser zorgde voor de prachtige illustraties, waarmee hij de sfeer van het verhaal tot in de kleinste details heeft vastgelegd. Talloze gespreksvragen maken dit boek uitermate geschikt voor verenigingen en gespreksgroepen. Nieuw zijn de eenvoudige vragen na elk hoofdstuk, met achterin het boek de antwoorden. Achterin het boek is het gedicht Flitsen uit de Christenreis als bijlage opgenomen. Pagina's: 175 De complete Bunyanserie bestaat uit: - De Christenreis naar de eeuwigheid - Naverteld door M.J. Ruissen; (in boekvorm, op audio CD en op MP3 CD) - De Christinnereis naar de eeuwigheid - Naverteld door M.J. Ruissen; (in boekvorm en op MP3 CD) - De Heilige Oorlog - Naverteld door M.J. Ruissen; (in boekvorm en op MP3 CD) - Het leven en sterven van meneer Kwaad - Naverteld door M.J. Ruissen (alleen in boekvorm)

De Heilige Oorlog - Gesproken op MP3 Deze uitgave is bedoeld voor hen die niet op de gebruikelijke wijze kunnen lezen, zoals blinden, slechtzienden, gehandicapten en zieken. Ook geschikt voor kinderen en allen die liever naar het verhaal luisteren dan het zelf lezen. Aan het eind van elk hoofdstuk zijn passende psalmen opgenomen, gezongen door het Yerseke mannenkoor o.l.v. R. Rijkse. Ingesproken door: L.F. Kosten en Marita Kraamer. Speelduur: maar liefst ruim 8 uur! Samenwerking met CBB Deze geluidsopname is professioneel in samenwerking met de CBB te Ermelo uitgegeven. Ingesproken door: L.F. Kosten en Marianne Sollie Opname op MP3 Het gehele boek staat op MP3 en kan worden afgespeeld op elke cd speler die daarmee is uitgerust of in de computer.

Uit het leven van Joop Ouwendijk (1918-1987) Joop Ouwendijk is kelner in ‘De Rustende Jager’. Na zijn huwelijk met zijn vrouw Hennie, die hij op de dansvloer had leren kennen, besluit hij om op zondag naar de kerk te gaan en belijdenis af te leggen. Maar hij gaat slechts een keer per zondag naar de kerk, omdat hij op Gods dag ook nog moet werken als kelner. Hun huwelijk wordt gezegend met de geboorte van een dochter, Adriana. Op jonge leeftijd krijgt zij echter leukemie. Op haar sterfbed geeft zij een goed getuigenis van het werk van de Heere in haar hart. Als Joop naar de Gereformeerde Gemeente Rotterdam-Boezemsingel gaat, komt hij zo onder het beslag van Gods Woord dat hij weigert om nog langer op zondag te werken. En later zegt hij zelfs zijn baan op om die in te wisselen voor een minder goed betaalde kantoorbaan bij Vollemans. Later wordt hij ouderling. Tijdens huisbezoeken is hij vaak bewogen. Hij was als een arme zondaar opgeraapt, zou hij het heil dan anderen niet gunnen? Ook bezoekt hij het gezelschapsleven te Rotterdam. Want er was veel volk in deze stad. Door een kwaadaardige tumor in zijn nieren komt hij op het sterfbed terecht. Daar mag hij na een goed getuigenis gegeven te hebben, ingaan in de vreugde zijns Heeren.

De plichten der ouders, Jacobus Koelman Naverteld voor opvoeders en kinderen door M.J. Ruissen Ouders en leerkrachten hebben een mooie, maar ook verantwoordelijke taak: het opvoeden van kinderen. Dominee Koelman heeft speciaal daarover een boek over geschreven: De plichten der ouders. In dit boek geeft hij veel praktische tips en pedagogische aanwijzingen hoe we dit in de praktijk vorm moeten geven. Hij onderbouwt dat steeds vanuit Gods Woord. Dat moet de enige leidraad zijn van ons pedagogisch handelen. Het doel van dominee Koelman is dat opvoeders en kinderen beseffen dat het houden van Gods geboden zo heilzaam is. Dit boek is een hertaalde, verkorte weergave van dit opvoedingsboek. Het is de bedoeling van de auteur dat niet alleen opvoeders dit boek lezen, maar dat het ook aan de jeugd wordt voorgelezen. In het navertellen is geprobeerd in het spoor van dominee Koelman te blijven. In dit boek is verder opgenomen: ‘Eenvoudige catechisatie voor jonge kinderen’. De vragen en korte antwoorden zijn door dominee Koelman opgesteld. De bewijsteksten zijn hieraan toegevoegd. Oudere kinderen kunnen deze inprenten, terwijl jongere kinderen kunnen volstaan met het beantwoorden van de vragen.

Johannes Calvijn, een grote hervormer Trijntje Zegers-Venema Johannes Calvijn wordt in 1509 te Noyon in Frankrijk geboren. Op aandrang van zijn vader gaat hij studeren. Eerst voor priester en later voor rechter. In Parijs ziet hij hoe iemand op de brandstapel sterft. Het treft Calvijn dat deze man er zo blij uitziet. Langzamerhand gaan hierdoor de ogen van Calvijn open voor allerlei misstanden in de kerk van zijn dagen. Na zijn bekering schrijft hij de openingsrede voor de rector van de universiteit. Hierdoor wordt hij zo gehaat, dat hij moet vluchten. Hij vindt een veilige schuilplaats in Genève, waar hij grote invloed krijgt. Gehaat door zijn vijanden moet hij ook vandaar vluchten en komt hij in Straatsburg terecht. Na drie jaar keert Calvijn naar Genève terug. Daar richt hij een universiteit op. Veel jonge mannen uit heel Europa worden er opgeleid tot predikant. Zodoende is het calvinisme wijd verbreid. Uit dit boek blijkt dat God Zijn zegen geven wil als we oprecht naar Zijn wil leven. Geschikt voor alle leeftijden, vanaf 10 jaar.

Simson, ds. E. Venema Een van de bekendste richters is Simson. Hij ging naar het Filistijnse land en trouwde met heidin. Op het trouwfeest gaf hij een raadsel op over de verslagen leeuw. ‘Spijze ging uit van den eter, en zoetigheid ging uit van den sterke. Ze losten het raadsel op, maar niet op een eerlijke wijze. Hieruit vele lessen te trekken. Ook voor hen die het raadsel precies weten op te lossen en denken met een gestolen Jezus gerust te kunnen zijn. De sterke Simson verloor na zijn zonde met Delila al zijn krachten, zijn haar en het licht in zijn ogen. Hij kwam in het gevangenhuis terecht met uitgegraven ogen, toen hij naar de tempel van Dagon geleid werd door een jongen om voor zijn vijanden te spelen. Tussen de pilaren leerde hij bidden. Preek 1. Het raadsel van Simson Spijze ging uit van den eter en zoetigheid ging uit van den sterke (Richt. 14:14m) Preek 2. Simson op het feest En Simson zeide: Mijn ziel sterve met de Filistijnen (Richt. 16:28-30) Opzet kanselserie: Brochures met 2 preken over 1 thema Gepland preken van: ds. E. Venema Elke 3 maanden: 2 brochures Losse verkoopprijs: € 9,95 / Abonnementsprijs € 6,95 O Ja, ik abonneer mij op deze kanselserie (mailen naar info@ramshoorn.nl). Naam: ……………………………………… Straatnaam: ……………………………….. Postcode en Plaats: ……………………….

Tim, Niels en Louise, drie vrienden door dik en dun, fietsen elke dag 18 kilometer naar het Mauritscollege in Middelhaven. Daarbij komen ze over de griezelige Gringeldam. Als Tim een lekke band krijgt, doen ze een vreemde ontdekking als een verdacht uitziende man een pakje in een afvalemmer legt. De Drie gaan op onderzoek uit en komen een dievenbende op het spoor. Dit betreft een uitgebreide en herziene versie van de vorige druk. De verhalen spelen zich af in Bruinisse en omgeving. Dit is het eerste deel uit de serie van de Drie… Deel 2: De Drie en de scooterbende Deel 3: De Drie en de drugsbende Deel 4: De Drie en onrust in Oostenrijk Deel 5: De Drie en het slangenmysterie

Een woord voor een kleinmoedige (Jeremia 45) Baruch krijgt een ernstige boodschap mee van de profeet Jeremia. Maar koning Jojakim wil er niets van weten en verbrandt de rol met de boodschap dat het oordeel over land en volk voltrokken zal worden. De verharding van het volk en de weerstand van de koning, zouden Baruch haast tot moedeloosheid gebracht hebben. Toch laat de Heere hem niet in de steek. Vrees niet geloof alleenlijk (Markus 5:36) Jaïrus had het ware geloof. Zolang zijn kind leeft, heeft hij nog hoop op de genezing van zijn dochtertje. Maar de boden zijn naar Jaïrus toegekomen en hebben hem het bericht gebracht: Uw dochter is gestorven. En toch blijven geloven! Als het ware tussen twee klippen door. Aan de ene kant de twijfel en aan de andere kant de bestrijding. En nu, als het ware met het oog op Christus, leert hij verstaan: ‘Wie gelooft, die zal niet haasten’ (Jes. 28:16b).

Preek 1: (deze preek is bijzonder aansprekend) Adventslicht in de gevangenpoort ‘Dies kocht ik van Hanameël, mijns ooms zoon, het veld, dat bij Anathoth is; en ik woog hem het geld toe, zeventien zilveren sikkelen’ (Jeremia 32:9). Preek 2: Naar Bethlehem ‘Laat ons dan heengaan tot Bethlehem, en laat ons zien het woord dat er geschied is, hetwelk de Heere ons heeft verkondigd’ (Lukas 2:15b). Preek 3: Een zeer bijzondere Kerstboodschap ‘Dit is een getrouw woord en alle aanneming waardig, dat Christus Jezus in de wereld gekomen is om zondaren zalig te maken, van welke ik de voornaamste ben’ (1 Timotheüs 1:15). Opzet kanselserie: Brochures met 2 preken over 1 thema Gepland preken van: ds. E. Venema Elke 3 maanden: 2 brochures Losse verkoopprijs: € 9,95 / Abonnementsprijs € 6,95 O Ja, ik abonneer mij op deze kanselserie (mailen naar info@ramshoorn.nl). Naam: ……………………………………… Straatnaam: ……………………………….. Postcode en Plaats: ……………………….

Kanselserie deel 1. Onbegrepen wegen, Ds. E. Venema Wat kunnen er veel raadsels en zorgen in het leven zijn. De HEERE leidt Zijn volk langs onbegrepen wegen, zodat ze gaan afvragen waarom ze deze tegenslagen moeten meemaken. Toch heeft Hij daarmee Zijn wijze bedoelingen. Hij doet het nooit verkeerd. Vanuit deze kerngedachte zijn deze preken door dominee E. Venema gehouden. Inhoud: Preek 1: Twee namen: Ben-oni of Benjamin Preek 2: God legt niet te veel op ===================================================== Opzet kanselserie: Brochures met 2 preken over 1 thema Gepland preken van: ds. E. Venema Elke 3 maanden: 2 brochures Losse verkoopprijs: € 7,50 / Abonnementsprijs € 5,00 O Ja, ik abonneer mij op deze kanselserie (mailen naar info@ramshoorn.nl). Naam: ……………………………………… Straatnaam: ……………………………….. Postcode en Plaats: ……………………….

Het leven en sterven van meneer Kwaad, naverteld door MJ Ruissen Tegenhanger van 'De Christenreis'. Beschrijft het zondige leven en uitzichtloze, kalme sterven van een goddeloze die alle waarschuwingen in de wind sloeg en zich verhardde in het kwaad. Bunyan doet dit aan de hand van een leerzame samenspraak tussen twee godvrezende mannen die aan de hand van actuele gebeurtenissen elkaar vertellen dat God het kwade straft. Aan de hand van voorvallen uit de tijd van John Bunyan wordt de betekenis van de Tien Geboden wel heel dichtbij gebracht.

Katrien, de vrouw van boer Garijp, heeft het moeilijk. Haar man, een rijke boer in Hillegersberg bij Rotterdam, is een felle Remonstrant. Het liefst wil hij zijn trouwe knechten Rutger en Kleis ontslaan, omdat ze Contra-remonstranten zijn. Maar het zijn betrouwbare arbeiders en Katrien merkt aan hun levenswandel dat ze de Heere oprecht dienen. Dat kan ze van haar man niet zeggen. Een gesprek met Rutger is het middel om haar aan haar ellendestaat te ontdekken. Niet door goede werken, zoals de Remonstranten leren, maar alleen door de verdienste van Christus uit genade kan de zaligheid geschonken worden. Tot woede van haar man wordt Katrien een volgeling van Gomarus, terwijl hij zelf de leer van Arminius aanhangt. Wanneer de raadspensionaris Van Oldenbarnevelt waardgelders aanstelt om de Contra-remonstranten te vervolgen, is voor Prins Maurits de maat vol. Hij ontslaat de waardgelders en sluit Van Oldenbarnevelt op in de gevangenis. Er komt een Nationale Synode in Dordrecht (1618-1619). Vijf artikelen tegen de Remonstranten worden vastgesteld en de Bijbel wordt opnieuw vertaald. De Heidelbergse Catechismus wordt het troostboek van de kerk.

Deel 13 in themaprekenserie Hoe groot is Uw goedgunstigheid Enkele overdenkingen uit de Psalmen van David, Ds. G.J.N. Moens Hoofdgedachte: verlangen om het Heilig Avondmaal in deze coronatijd te houden Zeer geschikt als eindejaarsgeschenk. Voor ouderen is een groter lettertype gebruikt. In de Psalmen van David zien we Gods kinderen in het hart. In Psalm 84 horen we het verlangen van David naar het huis des Heeren. Vanwege het coronavirus is er beperkte kerkgang en kan het Heilig Avondmaal nog steeds niet bediend worden. De Heere geve dat dit mag uitdrijven tot de genadetroon, bijzonder van hen die bidden geleerd hebben. Het is de wens van de auteur dat de overdenkingen in deze bundel daartoe dienstbaar mogen zijn. Inhoud: Overdenkingen uit Psalm 84 in het licht van de bediening van het Heilig Avondmaal. Nieuwjaars- en een belijdenispreek. De tekstkeuze is eveneens uit de Psalmen van David afkomstig. Bedoeld voor: Persoonlijk meditatief gebruik. Voor zover van toepassing kunnen enkele overdenkingen ook voor de leesdiensten gebruikt worden.

Onderzoekt de kerkgeschiedenis, deel 4 C. de Bode en M.J. Ruissen Henk van den Brink (schilderijen) J.W. Davelaar en A. Streefkerk (puzzels) Kerkgeschiedenis beschrijft de geschiedenis van de kerk in de loop der eeuwen. Het is goed dat ook kinderen hier kennis van nemen, zodat ze zien dat de Heere Zijn volk leidt in de waarheid. Ook al bedreigden vele dwalingen, verleidingen en verdrukking voortdurend haar bestaan, toch staat God ervoor in dat er altijd een Kerk op aarde blijven zal. In dit vierde deel van de vierdelige kerkgeschiedenisserie beschrijven M.J. Ruissen en C. de Bode de periode vanaf de Dordtse synode tot en met laatste kerkscheuringen. De laatste ontwikkelingen zijn erin verwerkt. De prachtige schilderijen van Henk van den Brink geven de verschillende hoogtepunten uit het verhaal weer. Zo kunnen kinderen zich beter een voorstelling maken van wat er gebeurd is. Ook dit deel telt 20 hoofdstukken. Elke tiende les is een repetitieles. De vragen kunnen zelfstandig door de kinderen aan de hand van de tekst worden beantwoord. De nieuwe puzzels van Joanne Davelaar en Rianne Streefkerk helpen de leerstof nog beter te onthouden. Kortom: dit lees- en puzzelboek is een waardevolle aanwinst voor alle christelijke scholen en gezinnen.

Deel 9. Kanselserie Bevat 2 preken over dankdag

Voorbereiding op het Heilig Avondmaal, ds. E. Venema Avondmaal houden vraagt om persoonlijk zelfonderzoek. ‘Maar de mens beproeve zichzelven, en ete alzo van het brood, en drinke van den drinkbeker’ (1 Kor. 11:28). Kennen we het vervuld zijn met een heimwee naar de wateren des heils, zoals David: ‘Gelijk een hert schreeuwt naar de waterstromen, alzo schreeuwt mijn ziel tot U, o God’? Met Jakob greep hij zich vast aan de mantel van Zijn gerechtigheid en zei: ‘Ik zal U niet laten gaan, tenzij dat Gij mij zegent’ (Gen. 32:26b). Dit moet gekend worden om eenmaal eeuwig avondmaal te mogen houden. Zulken gaan met blij vooruitzicht uitroepen: ‘Dan ga ik op tot Gods altaren.’ Mist u nog dat heimwee naar God? Dan is er geen plaats voor u aan het avondmaal. ‘Want die onwaardiglijk eet en drinkt, die eet en drinkt zichzelven een oordeel, niet onderscheidende het lichaam des Heeren.’ Preek 1: Davids heimwee naar God Gelijk een hert schreeuwt naar de waterstromen, alzo schreeuwt mijn ziel tot U, o God! (Ps. 42:2). Preek 2: Ten dis geleid En zij zeide: Ja Heere; doch de hondekens eten ook van de brokskens, die er vallen van de tafel hunner heren (Matth. 15:27).

Blijde boodschap voor blinde heidenen, P. de Zeeuw Het slavinnetje van generaal Bakar Koopman Bendi in Armenië wordt met zijn vrouw en bedienden vermoord door de woeste Iberiërs. Nunia, hun dochtertje van 16 jaar, blijft gespaard en wordt als slavin verkocht aan de heidense generaal Bakar. In deze omgeving komt zij steeds uit voor haar geloof in de Heere Jezus. Dit brengt haar soms in zeer moeilijke omstandigheden. Door haar grote trouw en wonderlijke gebedsgenezingen wordt zij het middel van de grote ommekeer in Iberië. Een ontroerend historisch verhaal uit de tijd van Constantijn de Grote. Harold en Bonifatius De wereld van het Germaanse heidendom was een wereld vol dreigende geheimzinnigheid. Te midden van priesters, Wodanseiken, mensenoffers en het feest van de zonnewende komt Bonifatius in de lage landen aan de zee om het licht van het Evangelie te brengen. Besloten wordt dat er een kerk gebouwd zal worden. Maar ineens staat het nog niet voltooide kerkgebouw in brand! Wie zou dat gedaan hebben? Leerzame zendingsboeken voor jongens en meisjes vanaf 10 jaar. De verhalen berusten op waarheid en zijn daarom aanraders in de serie Historische verhalenserie voor jong en ou

Onderzoekt de Nederlandse Geloofsbelijdenis, Kijk-, lees en puzzelboek, Jeanine Stouten-Goud Schilderijen: Henk van den Brink Voorwoord: Ds. A. Moerkerken Toelichting op de platen: M.J. Ruissen Puzzels: Theresia van Bale-Oudshoorn Achterin ons psalmboekje staat ook de Nederlandse Geloofsbelijdenis, geschreven door Guido de Brès. Dit geschrift dateert uit de tijd van de vervolging. De Dordtse Synode besloot dat de kerk dit als gezaghebbend leerstuk moest beschouwen. Het is goed dat deze geloofsbelijdenis door de auteur toegankelijk is gemaakt voor de jeugd. Men kan bij elk artikel een prachtige plaat bekijken, een toelichting lezen, vragen beantwoorden en puzzels maken. De vragen kunnen zelfstandig door de kinderen aan de hand van de tekst worden beantwoord. Het is noodzakelijk dat de leer van de kerk ingeprent wordt om te voorkomen dat er dwalingen zullen ontstaan. Dit boek telt 37 hoofdstukken, evenveel als er artikelen zijn in de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Achterin zijn de antwoorden van de vragen en de oplossingen van de puzzels opgenomen, zodat men daarop kan terugvallen. Kortom: dit lees- en puzzelboek is een waardevolle aanwinst voor alle christelijke scholen en gezinnen. Hierbij hoort een apart werkschrift, waar de puzzels in gemaakt kunnen worden.

Vader Jakob en zijn nageslacht (Psalm 146:5) Wie werkelijk alle hulp verwacht van de HEERE is welgelukzalig, vol van geluk. Psalm 146 spreekt er in het begin van de Psalm over. Vertrouwt niet op mensen, vertrouw zelfs niet op prinsen. Alleen met het vertrouwen op de God van Jakob, zult u nooit en te nimmer omkomen. Efraïm tot God bekeerd (Jeremía 31:9) We gaan nadenken over de waarachtige bekering van Efraïm. Met geween en met smekingen zal hij komen. En dan vraagt u natuurlijk: ‘Was Efraïm dan niet bekeerd?’ Jazeker, maar u kunt hem toch horen klagen. Hij vraagt zelfs om bekering: ‘Bekeer mij, zo zal ik bekeerd zijn, want Gij zijt de HEERE, mijn God (Jer. 31:18b).’

Een goede buur, een verre vriend Jannie J. van Belzen-Poortvliet Mij werd verteld van oorlog en geweld. Het scheen mij wel een boze droom te zijn. Ik hoop en bid – om vrede voor altijd. Rachel Polak is met hulp van de buren aan de nazi’s ontsnapt en als onderduikster in Zeeland terechtgekomen. Het verdriet om haar verdwenen familie en vrienden schrijnt nog elke dag; de Tweede Wereldoorlog heeft haar hele leven beïnvloed. In de jaren zestig maakt Rachel met haar dochter Sari een reis door Israël. Tijdens het bezoek aan een kibboets wordt ze op een bijzondere wijze met haar verleden geconfronteerd. Zal Rachel eindelijk haar trauma's leren verwerken? In deze historische roman zijn veel waargebeurde feiten over de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog verwerkt. Oorlog Ik zat aan moeders bed en zij vertelde Mij van de oorlog, honger en geweld. Ik luisterde aandachtig naar haar stem Zij heeft mij toen van vroeger veel verteld. Mij zonk de moed en hoop toen heel ver weg. Ik dacht bedroefd: Hoe kan een mens zo zijn? De diepe angst sloeg fel mij om het hart. Ik voelde goed mijn moeders diepe smart En schoof mijn roze stoel wat dichterbij. Ik keek en in haar oog zag ik een traan, Zij heeft gezegd: Zo zal het altijd gaan. Mij werd verteld van oorlog en geweld. Het scheen mij wel een boze droom te zijn. Ik hoop en bid – om vrede voor altijd. Hoofdstuk 1 Voorjaar 1968 ‘We gaan, mama! We gaan!’ roept Sari, terwijl ze de foto’s in de reisgids aanwijst. ‘Sari, doe dat blad dicht, we gaan nu lezen.’ ‘Ja maar papa, ik...'…’ ‘Sari, doe je mond dicht!’ Rachel zit met gebogen hoofd aan de tafel. Vandaag moet ze beslissen. Ze is geneigd om de knopen van haar vest te tellen, zoals ze vroeger thuis ook weleens gedaan had. Ja, nee, ja, nee. Ze rilt en schuift haar bordje opzij; ze kan geen hap meer door haar keel krijgen. ‘Mama, kijk! Dit wil je toch niet missen?’ ‘Sari, nu even stil zijn, de jongens willen ook weg!’ zegt Jan streng. Dan – heel wat zachter – tot zijn vrouw: ‘Zullen we lezen, Rachel? Johan en Simon, eerbiedig zijn!’ Na het amen vliegen de jongens van hun stoelen af en stuiven de bijkeuken in. Ze doen hun laarzen aan en halen de hengels uit de schuur. Dan wordt het stil in de woonkeuken van Hoeve Braeckenburgh. Jan werpt een blik op de keukenklok en pakt zuchtend de krant van tafel. Sari die aan de andere kant van de tafel zit, bladert alweer in de reisgids. Ze zoekt driftig naar de bladzijde, die ze met een rode pen had aangekruist. Rachel staart stil voor zich uit en weet nauwelijks wat Jan gelezen heeft. Ze bekijkt het onderste knoopje van haar vest – dit eindigt met ‘ja’. Sari heeft een vakantiebaantje bij een bakker in Middelburg. Naast de bakkerszaak staat een oud pand ‘Het Moriaantje’. Dit huis wordt momenteel aan Hans en Lenie de Visser verhuurd, die op de bovenverdieping zijn gaan wonen. Beneden hebben ze hun reisbureau gevestigd. Sari die geïnteresseerd is in de geschiedenis van de Zeeuwse stad, had aan Hans gevraagd of ze in de zaak mocht kijken. Tijdens de rondleiding vertelde Hans over het opstarten van zijn reisbureau en de aanstaande reizen. En wat blijkt? Ze hebben ook een excursiereis naar Israël georganiseerd. De staat Israël bestaat twintig jaar, een mooi moment om daarbij stil te staan. Vorig jaar woedde er tussen Israël en de Arabische landen de zesdaagse oorlog. Inmiddels is het reizen daarheen weer veilig. Sari had Hans verteld over haar moeders verleden en haar liefde voor Israël. Hans gaf meteen de gloednieuwe reisgids mee. Hij beloofde bij deze reis zelf de reisleider te worden, zijn vrouw zou ook meegaan. Sari verbreekt de stilte van de keuken: ‘Zal ik de beschrijving nog eens voorlezen, mam?’ Rachel negeert de vraag. Sari ratelt: ‘Op dag één gaan we naar Jeruzalem. De dag daarna zullen we de Dode Zee te zien krijgen. Daar kunnen we zwemmen en drijven als een houtje op het water. Dat schijnt heel gezond en genezend voor de huid te zijn,’ lacht ze. Rachel hoort gelaten de woordenvloed van haar dochter aan en neemt een slokje thee. ‘Mama, luister! Hier staat ook iets geschreven over een boottocht op het Meer van Galilea. Het Meer van Galilea komt meerdere keren in de Bijbel voor, onder andere vond de wonderbare visvangst daar plaats en liep Jezus over het water. We gaan ook naar Kapernaüm: daar woonde Petrus! We zien de ruïnes van zijn huis en een synagoge. We maken een wandeling door Nazareth, de plaats waar de aartsengel Gabriël vertelde aan Maria dat ze een Kindje zou krijgen en waar Jezus opgroeide. Dan komt er een lange dagtocht naar een kibboets. Dat is echt wel wat voor jou!’ Rachel bijt op haar lip; het liefst stopt ze haar vingers in de oren. Dagenlang gaat het nu al over die Israëlreis en nog steeds kan ze geen keuze maken. Sari hoeft haar niets wijs te maken over het land van haar voorvaderen. Vader vertelde vroeger elke dag over de Bijbelse geschiedenissen. De wonderlijke verhalen van Mozes en de profeten. De wonderen die Jahweh in de woestijn voor Zijn volk deed. Rachel zucht diep. Als vader dit eens wist … Vader keek graag naar de lucht. ‘Daar zie je altijd wel wat, Rachel,’ zei hij dan. ‘De zon of de maan en de sterren.’ Keken ze op een winteravond omhoog naar de sterrenhemel, dan wees hij de Grote Beer aan en zei met zachte stem: ‘Kijk omhoog, Rachel. Herken je hoog in de lucht in dat rijtje sterren de vorm van een steelpan?’ Rachel knippert met haar ogen. Hier in de polder kijk je vanzelf naar de lucht. Dan zie je regelmatig de luchtstrepen van vliegtuigen. Die joekels van vliegtuigen gingen richting Engeland. Als ze het aandurft, zit ze daar over een paar weken ook in. Voor het eerst op reis in een vliegtuig en zonder Jan. Ze wil niet aan die vliegreis denken. Urenlang moeten de passagiers hutjemutje vastgebonden zitten in die ijzeren vogel. Voortgedreven door de stuwende kracht van de brullende motoren. Het geluid alleen al maakt haar doodsbang. Die angst om op reis te gaan, zal ze nooit kwijtraken. Zelfs een dagje met Jan naar de Keukenhof maakt haar al zenuwachtig. Rijden ze het dorp nog maar net uit, dan begint ze al te roepen: ‘Jan, pas op, een vrachtauto!’ Jan weet haar altijd af te leiden. Een twinkeling in zijn ogen is meestal voldoende. Rachel voelt de ruwe stof van Jans werkbroek tegen haar knie en kijkt haar man vragend aan. Jan schuift de trouwbijbel dichterbij en knikt haar bemoedigend toe. ‘Heb je het daarnet gehoord?’ Ze schudt schuldbewust haar hoofd en leest de overbekende psalmregels. Boven de Psalm staat geschreven: ‘Gods bescherming tegen gevaren.’ Die in de schuilplaats des Allerhoogsten is gezeten, die zal vernachten in de schaduw des Almachtigen. Ik zal tot den Heere zeggen: Mijn Toevlucht en mijn Burg! Mijn God, op Welken ik vertrouw! Want Hij zal Zijn engelen van u bevelen, dat zij u bewaren in al uw wegen. Ik zal hem Mijn heil doen zien.