Crisis

Niet oorlogen, maar besmettelijke ziekten eisten in vroeger eeuwen de grootste aantallen slachtoffers. Epidemieën maaiden tal van levens af, jonge en oude. Tijdens de negentiende eeuw werd Nederland meermalen geteisterd door een cholera-uitbraak. In de jaren 1918-1920 eiste de Spaanse griep wereldwijd meer mensenlevens dan de Eerste Wereldoorlog die eraan voorafging. Er zijn veel overeenkomsten met de coronacrisis aan te wijzen. Met tal van sprekende citaten wordt in dit boek geschilderd hoe diepingrijpend een pandemie was voor een familie, voor een stad of dorp en ook in het kerkelijk leven. ‘En zo trekt de dood door ons ganse vaderland met het slagzwaard, en dat hem voorkomt velt hij terneer.’ In dit alles lag een oproep tot inkeer. Daarvan zijn treffende voorbeelden bekend.

We leven in tijden van crises. Coronacrisis, vluchtelingencrisis, landbouwcrisis, oorlogscrisis, vertrouwenscrisis… Waar gaat het werkelijk om als je dieper doorvraagt bij al deze crises? Gaan zij niet ten diepste om aloude spirituele vraagstukken? Vragen die religie al eeuwenlang stelt zijn nog springlevend. Vragen als: Wie ben ik? Wie zijn wij? Wat is ons verhaal dat ons met elkaar verbindt? Word ik gezien? Is er iets groter dan ik? Wie brengt mij thuis? Het is een vraag van alle tijden. Het joodse volk dat op weg ging naar het beloofde land. Talloze vluchtelingen op weg naar een land van vrijheid. En velen van ons die zich ontheemd voelen. Het verdwijnen van de spirituele basis in onze samenleving van nu heeft dat gevoel van ontheemd zijn versterkt. We zijn als de verloren zoon, dolend en zoekend. We zijn vrijer dan ooit, maar hebben geen narratief meer dat ons met elkaar verbindt. Over zo’n narratief, geworteld in het bijbelse verhaal, gaat dit boek. Over levenswaarden als liefde, vertrouwen en hoop die ons tot mensen maken. Over de rol die macht en autoriteit daarbij spelen. Hoe zit dat precies? Macht en liefde; ze staan al te vaak tegenover elkaar. Maar macht zonder liefde corrumpeert. Er is een andere benadering: Liefde als macht die thuisbrengt.

In zijn langverwachte, nieuwe boek ‘Verborgen aanwezig’ laat Wim Rietkerk zien welke rol God speelt op het wereldtoneel. De coronacrisis heeft het leven van ons allen veranderd. De hele wereld lijkt getroffen als door een apocalyptische vuistslag. Hoe moeten wij deze ramp plaatsen in het licht van ‘Gods hand in de geschiedenis’; is er zoiets? De auteur zoekt ernaar in de Bijbelse verhalen en de profetieën. Hij gaat het gesprek aan met degenen die zoeken naar zin en samenhang in hun eigen leven en dat van de wereld rondom hen. Het boek is voorzien van gespreksvragen en goed bruikbaar voor een studiegroep van gelovigen die verdieping zoeken.

Teksten over lijden in crisistijd om stil van te worden. Kort na het uitbreken van de Corona-pandemie begon de bestuursvoorzitter & directeur van het invloedrijke Amerikaanse tijdschrift Christianity Today op de website van het blad met een serie overpeinzingen n.a.v. de crisis. Als ervaringsdeskundige op het gebied van lijden en ziekte (in 1996 brak hij als veelbelovende internationale turner zijn nek, waardoor hij de Olympische Spelen misliep en tot op de dag van vandaag worstelt met chronische pijn) gaat hij diep in op vragen rond ziekte, lijden en dood. Dalrymple verbindt op ontroerende, intense én diep-troostende wijze zijn geloof in God met datgene wat zovelen, en in feite wij allemaal, in deze tijd doormaken. Timothy Dalrymple (1976) is president en CEO van het invloedrijke Amerikaanse tijdschrift 'Christianity Today'. Hij maakte deel uit van het Amerikaanse atletiek-team tot hij in 1996 tijdens een oefening een ongeluk kreeg. Hij studeerde aan Stanford University en was oprichter van Patheos, een van de snelst groeiende internet-platforms over kerk en geloof, en vervolgens van Polymath, een creatief bureau dat werkt voor grote profit- en non-profit-ondernemingen en -organisaties. Hij schreef eerder een biografie van de basketballspeler Jeremy Lin.

Geboeide vleugels als spiegel van kerkelijk leven in coronacrisis Als het niet of nauwelijks mogelijk is de kerkelijke vleugels uit te slaan, wat doe je dan als bisschop? De vrijheid om overal en nergens naar toe te gaan is beperkt, de kans om te handelen is aan zoveel regels gebonden. Gerard de Korte, de bisschop van ’s-Hertogenbosch, gaat toch vliegen door zijn bisdom. Hij doet dat met de pen en heeft slechts één doel: om zijn gelovigen een hart onder de riem te steken, met woorden uit de Bijbel, uit de traditie, uit zijn eigen leven die inspireren, met voorbeelden uit zijn bisdom die bemoedigen en verbinden. Zo is hij de kerken en de kloosters nabij met achttien brieven ter bemoediging en een speciaal woord rond Kerstmis. Geboeide vleugels, is de titel van deze bundel. En daarin komt ook de historicus in deze bisschop naar voren. Want hij legt vast wat de tweede en derde golf van corona (oktober 2020 tot september 2021) betekenen voor het kerkelijk leven en hoe het geloof juist nu van toegevoegde waarde kan zijn voor het dagelijks bestaan in Brabant. Daarmee is dit een bijzonder boek en tegelijk een vervolg op zijn eerste bundel in coronatijd, Het Verdriet van Brabant. Mgr. Dr. Gerard de Korte (1955, historicus en theoloog) is sinds 2016 bisschop van ’s-Hertogenbosch. Daarvoor was hij bisschop van Groningen-Leeuwarden en hulpbisschop in het aartsbisdom Utrecht.

De overheid verliest haar grip op digitalisering en intussen verkeert de democratie in een crisis: een gevaarlijke wisselwerking. Oud-Kamerlid Kees Verhoeven laat zien hoe we het tij kunnen keren. Oud-kamerlid Kees Verhoeven waarschuwt ons voor de sluipmoordenaar van onze rechtsstaat: digitalisering. De overheid krijgt maar geen grip op digitale technologie – met big tech-monopolies, datalekken en privacyschandalen tot gevolg. Intussen versterken sociale media de polarisatie en het hokjesdenken, zowel in de samenleving als in de Tweede Kamer. De politiek raakt oververhit en is steeds minder in staat om maatschappelijke uitdagingen en grote crises het hoofd te bieden. Aan de hand van zijn ervaringen in de Tweede Kamer laat Kees Verhoeven zien hoe digitalisering de democratie veranderde; op de een of andere manier gaan de twee niet goed samen. Hij maakt duidelijk hoe digitale technologie ons in haar greep heeft en ons denken en doen beïnvloedt, en geeft antwoord op de vragen: Wat kunnen we doen om digitalisering in goede banen te leiden? Hoe kunnen we onze democratie redden? ‘Een belangrijk boek voor iedereen die een betere politiek wenst.’ – Alexander Klöpping

Pak een willekeurig zelfhulpboek en lees eruit voor aan de Jezus aan het kruis. Of aan iemand op de IC met corona. Alle adviezen zijn belachelijk geworden. Bij een echte crisis heb je niets aan 'positief denken' of een of andere tegeltjeswijsheid. Reinier Sonneveld schreef Waar is God in de crisis? toen de lockdown vanwege corona enkele weken gaande was. Op het scherp van de snede geeft hij door hoe gelovigen vroeger reageerden op de crisissen in hun leven. De antwoorden die ze vonden én niet vonden. Dat doet hij naar aanleiding van de zeven kruiswoorden: de paar zinnen die Jezus sprak toen hij zelf op het dieptepunt van zijn leven was. Het resultaat is bemoedigend, verrassend en diepzinnig. Reinier Sonneveld publiceerde diverse boeken, waaronder 'De stilte van God' en 'Het vergeten evangelie'. Voor kinderen werkt hij aan de Liedjesbijbel. Als coach begeleidt hij professionals en leidinggevenden.

Kunnen we straks spreken van Vóór en Ná Corona zoals van Voor en Na Christus? Is corona een gamechanger, een keerpunt in de geschiedenis? Of zal zodra er een vaccin is alles toch bij het oude blijven? Intussen is het COVID-19-virus al veel meer dan een 'griepje' gebleken. De samenlevingen die door het virus getroffen zijn, hebben het in meer of mindere mate zwaar te verduren (gehad). De uiteindelijke balans van de schade is nog onzeker, maar zal naar verwachting heel fors zijn. Tegelijk zijn er nieuwe kansen. Dit vlugschrift van hoop – in korte tijd tot stand gebracht – past in het werk van inspiratie, reflectie en bemoediging, de basis van de uitgaven van Berne Media. Het hoort tot het DNA van de abdij en haar uitgeverij om juist in deze bewogen tijd haar stem te laten horen in het maatschappelijk debat. We hebben bevlogen mensen uit ons directe netwerk gevraagd hun persoonlijke en professionele licht te laten schijnen op de coronacrisis en lijnen uit te zetten naar de toekomst: Eric van Gorp is internist/viroloog en werkzaam als hoogleraar klinische virologie in het Erasmus Mc. Hij houdt zich, naast de directe zorg voor patiënten, bezig met wetenschappelijk onderzoek en onderwijs. Zijn interesse ligt vooral in de sociaal-maatschappelijke impact van infectieziekten veroorzaakt door virussen, in het bijzonder hiv en de exotische virusinfecties. Anne-Marie Rakhorst is ondernemer, investeerder en publicist op het gebied van duurzaamheid. Ze is oprichter en eigenaar van het onafhankelijke platform Duurzaamheid.nl, dat samen met professionals, betrokken bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden Nederland verder wil verduurzamen. +Jan Hendriks, priester gewijd in 1979, was onder meer pastoor, docent en rector van het Willibrordseminarie, directeur van het Sint Bonifatiusinstituut, kerkelijk rechter in de Apostolische Signatuur en bisschop-referent voor het katholiek onderwijs. Hij is sinds 1 juni 2020 bisschop van Haarlem-Amsterdam. Prof. dr. Frits van der Meer is bestuurskundige en hoogleraar Comparative Public Sector and Civil Service Reform aan Leiden University. René Peters is sinds 2017 Tweede Kamerlid namens het CDA. Daarvoor was hij leraar, bestuurder en wethouder in Oss. Namens de CDA-fractie is hij woordvoerder integratie, schulden- en armoedebeleid, participatiewet, WIA, Wajong, arbeidsmarktdiscriminatie en jeugdzorg. René Grotenhuis is theoloog en was als pastoraal werker werkzaam in de thuiszorg en in de zorg voor vluchtelingen. Tevens was hij gedurende tien jaar directeur van de katholieke ontwikkelingsorganisatie Cordaid. Die brede maatschappelijke ervaring, nationaal en internationaal, gebruikt hij ten volle in dit boek, dat een vervolg is op zijn eerdere boek Van macht ontdaan (2017, 3e druk 2018). Zout. De blijvende kracht van de christelijke traditie (2020). Hun bijdragen zijn samengebracht in deze bundel. Norbertijn Joost Jansen, geestelijk leidsman van de uitgeverij, sluit af met een nabeschouwing.