Dietrich Bonhoeffer

Twee van Dietrich Bonhoeffers geliefdste teksten in ‘Verborgen omgang’. Welke rol vervullen de Psalmen in de eredienst? Wat betekenen schepping, wet, kerk, lijden en schuld? Hoe moet je bidden? Hoe vind je kracht in persoonlijke meditatie? Al deze vragen en meer behandelt Dietrich Bonhoeffer in ‘Verborgen omgang’, een bundeling van twee teksten van deze auteur: ‘Gemeenschappelijk leven’ en ‘Gebedenboek van de Bijbel’. Een must voor wie verder wil kijken en denken. Dietrich Bonhoeffer (1906-1945) was gefascineerd door de kerkelijke gemeenschap en de rol die de Bijbel daarin speelt. Zijn motivatie om theologie te gaan studeren was vooral een filosofische, en zo is hij het geloof altijd blijven benaderen. In ‘Verborgen omgang’ stelt hij grote levensvragen in het licht van de Bijbel en met name de Psalmen.

Dietrich Bonhoeffer (1906-1945) werkte tijdens de Tweede Wereldoorlog aan zijn eigen ontwerp van een ethiek. Het project bleef onvoltooid, doordat hij gevangengenomen werd. De ethiek die hem voor ogen stond, was echter ook nooit bedoeld als kant-en-klaar ontwerp waarin de lezer een antwoord op al zijn vragen zou vinden – hij moet zélf aan de slag. Bonhoeffers aanzetten voor een ethiek dagen de lezer daartoe uit. De teksten zijn vertaald en ingeleid door Gerard den Hertog en Wilken Veen.

Dietrich Bonhoeffer is als theoloog heel bekend geworden. Bidden met de Psalmen laat ons een andere kant van Bonhoeffer zien. In dit boek gaat hij uitvoering in op de bede ‘Heere, leer ons bidden’. Hij doet dit aan de hand van de Psalmen, waarin hij verschillende gebedsonderwerpen onderkent, zoals de schepping, de wet, de Messias, de kerk en het lijden. Inclusief korte biografie van Bonhoeffer, geschreven door Eberhard Bethge. Een inspirerend boek, geschikt voor persoonlijke overdenking en om als cadeau weg te geven. Eerder verschenen als paperback. Dietrich Bonhoeffer (1906-1945) is een van de meest invloedrijke theologen van de twintigste eeuw.

Een klassieker in een nieuw jasje: Bonhoeffer over de navolging van Christus. Bonhoeffer betoogt in 'Navolging' dat de navolging van Christus de bevrijding van mensen betekent. Bevrijding van alle menselijke instellingen en geboden, van al wat drukt en belast, van al wat zorg en gewetensbezwaren veroorzaakt. Het gebod van Jezus is hard voor wie er zich tegen verzet maar zacht voor wie er zich gewillig aan overgeeft. Navolging heeft dan ook niets te maken met krachtprestaties van de ziel. Dat is er dikwijls van gemaakt in een christendom waarin de genade een leerstuk was geworden, het geloof een systeem en het menselijk gedrag een kwestie was van gebod op gebod en regel op regel. Jezus vraag niet het onmogelijke of onmenselijke: zijn gebod wil nooit leven vernietigen maar leven bewaren, sterken, genezen. Navolging is een vreugde.

In 'Geborgen en getroost' vind je alle gedichten en een aantal gebeden van Dietrich Bonhoeffer. Zij zijn geschreven óf in gevangenschap die zou uitlopen op zijn dood, óf in tijden van aanvechting voorafgaande aan de Tweede Wereldoorlog. De wijze waarop Bonhoeffer zijn diepste gedachten over zichzelf, zijn vrienden, zijn medegevangenen, de kerk en de toekomst in de vorm van gedichten en gebeden heeft gegoten, is klassiek geworden. Nog steeds bieden deze teksten stof tot meditatie, troost en bemoediging.

In de beroemde brieven van Dietrich Bonhoeffer (1906-1945), geschreven vanuit de gevangenis, staan verspreid een tiental gedichten. Samen met enkele losse gebeden uiterst persoonlijke uitingen van de theoloog en verzetsstrijder. Aanleiding, inhoud, vorm en kwaliteit zijn verschillend. Maar steeds zijn overtuiging en strijd, geloof en twijfel intensief verwoord tegen het decor van het naderend gewelddadige einde. Grote menselijke keuzes in verwarrende tijden zijn in het geding. De kracht van de woorden en de dramatische situatie waarin ze opgeschreven zijn, inspireren driekwart eeuw later een schrijver, een dichter en een beeldend kunstenaar. Met een nieuwe vertaling, schilderijen, liederen en poëzie laten zij in dit boek de actuele waarde zien van deze met recht klassiek te noemen teksten. Vertaling van de gebeden en gedichten zijn van Corrie Kopmels. René van Loenen schreef er liederen bij en Jeltje Hoogenkamp maakte schilderijen. Arthur Alderliesten voegde een korte biografie toe en vertelt de ontstaansgeschiedenis van de gedichten en gebeden. Met een cd van het Zeeuwse trio Sunshine Cleaners, Silent Voices, met liederen die zijn geïnspireerd op de gevangenispoëzie van Bonhoeffer. De cd is voorzien van een boekje met songteksten en Nederlandse vertaling.

De Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer spreekt met zijn krachtige teksten nog steeds heel veel mensen aan, ook al is het meer dan 70 jaar geleden dat hij de dood vond. Dit niet-jaargebonden meditatieve dagboek bevat voor iedere dag een tekst van Bonhoeffer en een prachtige fullcolour foto. Het dagboek is te gebruiken in de 40dagentijd t/m Pasen. Het is geschikt voor individueel gebruik in de stille tijd of voor gebruik in een gespreksgroep of een samenkomst. Een prachtig cadeau om te geven of te krijgen in de Veertigdagentijd.

Bonhoeffer betoogt in 'Navolging' dat de navolging van Christus de bevrijding van mensen betekent. Bevrijding van alle menselijke instellingen en geboden, van al wat drukt en belast, van al wat zorg en gewetensbezwaren veroorzaakt. Het gebod van Jezus is hard voor wie er zich tegen verzet maar zacht voor wie er zich gewillig aan overgeeft. Navolging heeft dan ook niets te maken met krachtprestaties van de ziel. Dat is er dikwijls van gemaakt in een christendom waarin de genade een leerstuk was geworden, het geloof een systeem en het menselijk gedrag een kwestie was van gebod op gebod en regel op regel. Jezus vraag niet het onmogelijke of onmenselijke: zijn gebod wil nooit leven vernietigen maar leven bewaren, sterken, genezen. Navolging is een vreugde.

Het boek Schepping en val van Dietrich Bonhoeffer verschijnt voor het eerst in een Nederlandse vertaling. Het is 75 jaar geleden dat Dietrich Bonhoeffer werd vermoord door het naziregime. Zijn theologische nalatenschap is tot op heden van blijvende invloed gebleken. Zijn boeken Navolging en Verzet en overgave weten nog steeds veel lezers te inspireren. Op 26-jarige leeftijd schreef hij Schepping en val, een briljante studie over de eerste drie hoofdstukken van Genesis, met als boeiende onderzoeksvraag: waarom vond de zondeval plaats? Deze eerste Nederlandse editie is een markante gebeurtenis in het Bonhoeffer-jaar.

Bonhoeffers 'Verzet en overgave' behoort ongetwijfeld tot de klassieke werken in de religieuze literatuur. Het boek bevat de aantekeningen en brieven die Bonhoeffer in de gevangenis schreef van 1943 tot 1945. Ook dit beroemde werk van de geliefde theoloog verschijnt nu in de nieuwe reeks gebonden uitgaven van het werk van Bonhoeffer. Bovendien is deze uitgave uitgebreid met aanvullende teksten uit het verzameld werk van Bonhoeffer. Dit boek is een indrukwekkend document over de strijd van de mens die weigert zijn situatie te ondergaan als lot, die denkend en analyserend zijn weg zoekt tussen halsstarrig verzet en laffe overgave. Bonhoeffer wint die strijd en bereikt een geestelijke vrijheid die hem in staat stelt te leven voor anderen. Met de ernst en de scherpte van een ter dood veroordeelde denkt hij na over de toekomst van de mensen en met name de christenen, over de mondigheid van de mens, over een a-religieus christendom en de plaats van de kerk in de wereld.

Bonhoeffer is als theoloog heel bekend geworden. Bidden met de Psalmen laat ons een andere kant van Bonhoeffer zien. In dit boek gaat hij uitvoering in op de bede 'Heer, leer ons bidden'. Hij doet dit aan de hand van de Psalmen, waarin hij verschillende gebedsonderwerpen onderkent, zoals de schepping, de wet, de Messias, de kerk en het lijden. Inclusief korte biografie van Bonhoeffer, geschreven door Eberhard Bethge. Een inspirerend boek, geschikt voor persoonlijke overdenking en om weg te geven of cadeau te doen.