Jodendom

Casper ten Boom was een vakkundige horlogemaker en een eerlijke zakenman die hoog in achting stond bij zijn medemiddenstanders in Haarlem. Hij was een actief lid van de Nederlandsche Hervormde Kerk. Als mens wist hij bij velen het beste naar boven te halen. Hij was een man van God, die door zijn diepe geloof een grote invloed op zijn kinderen had. In Vader Ten Boom haalt zijn bekendste dochter, Corrie ten Boom, herinneringen op aan haar vader, die in 1944 overleed in de gevangenis van Scheveningen, waar de nazi’s hem hadden opgesloten. Ze vertelt over de liefde en de bemoedigingen die ze als kind van hem ontving. Ze deelt brieven die haar vader aan haar en andere gezinsleden schreef. En zo leer je als lezer Casper ten Boom kennen, als een man met een diepe toewijding aan Christus, een warme belangstelling voor zijn medemens, een sterk medeleven met mensen in nood en een grote liefde voor het Joodse volk. Het was voor hem vanzelfsprekend om tijdens de Tweede Wereldoorlog in zijn bekende huis aan de Barteljorisstraat een schuilplaats te bieden aan Joden. ‘Bij het lezen van dit boek zie je een man tot leven komen die voor ieder van ons een voorbeeld kan zijn; standvastig, opstaand tegen onrecht, vol liefde voor de medemens en vol vertrouwen op zijn hemelse Vader. Casper ten Boom was werkelijk een man van God.’ Frits Nieuwstraten, directeur Corrie ten Boomhuis, Haarlem

Ik zal niet sterven. Ik zal leven. Ik zal het verhaal vertellen. Henry Orenstein groeit op in een Joods gezin in het stadje Hrubieszów in Polen. Als op 1 september 1939 de Duitsers Polen binnenvallen is hij 16 jaar oud. Een aantal jaren weten Henry en de andere leden van het gezin uit de greep van de nazi's te blijven door te vluchten en onder te duiken. Op 28 oktober 1942 is vluchten niet langer mogelijk. Henry's ouders worden korte tijd later gedood en Henry en zijn broers en zus belanden in het concentratiekamp Budzy'n. De geruchten over de oorlog die het kamp binnensijpelen zijn hoopvol, tegelijkertijd is hun leven iedere minuut van elke dag in gevaar. Ze balanceren voortdurend tussen hoop en vrees. In januari 1944 wordt in het kamp aangekondigd dat er Joodse wetenschappers, scheikundigen en wiskundigen worden gezocht voor een zogenaamd Chemiker Kommando. Henry meldt zichzelf, zijn broers, zus en enkele bekenden aan. Een vlaag van verstandsverbijstering? Of een briljante ingeving? Ik zal leven is een waargebeurd verhaal, dat heel gedetailleerd laat zien in welke nachtmerrie Poolse Joden terechtkwamen toen de oorlog begon. De auteur zet zijn persoonlijke verhaal af tegen het grote decor van het door de oorlog verscheurde Europa. Daarmee geeft hij de lezer een beter perspectief op zowel de oorlog als de verschrikkingen van de Holocaust. 'Ik heb dit boek in één dag uitgelezen. Het is zo meeslepend geschreven dat ik het niet kon wegleggen. We moeten dankbaar zijn dat zo'n gedetailleerd verslag van een echte overlever nu ook voor de komende generaties bewaard is gebleven.' Simon Wiesenthal (1908-2005) 'Een belangrijke bijdrage die inzicht biedt in de feitelijke wreedheden van nazi- Duitsland, maar ook kennis geeft over de heldhaftigheid waarmee mensen zich hebben ingezet om onze broeders en zusters te helpen overleven.' Menachem Begin (1913-1992), voormalig minister-president van Israël

Soetendorp groeide uit tot de stem van liberaal-joods Nederland en blikt terug op het leven. Het is een wijs en noodzakelijk boek over liefde, ankering, verzet, verzoening en een goed geweten. Awraham Sjalom Soetendorp werd geboren in de oorlog. De eerste twee jaar van zijn leven bracht hij door op een onderduikadres. Op zijn 25ste begon hij, als jongste rabbijn van Nederland, met ‘het werk van vrede en hoop’. In de media groeide hij uit tot de stem van liberaal-joods Nederland. Aan de vooravond van zijn tachtigste verjaardag blikt hij terug. Hij deelt de belangrijkste inzichten die hij opdeed in een rijk en bevlogen leven, dat getekend werd door de oorlog en de gevolgen daarvan. Hij zag veel en vaak onmogelijk te dragen verdriet om zich heen. Waar het om gaat, betoogt hij, is dat verdriet en woede uiteindelijk niet de overhand krijgen, maar dat de balans doorslaat naar hoop en optimisme. Maar wat betekent een moedig en hoopvol leven, voor jezelf en voor de ander? Levenslessen van een rabbijn is een bezield, wijs en noodzakelijk boek over liefde, ankering, over breken en helen, over verzet, verzoening en een goed geweten.

We gaan met z’n allen een avontuur aan. Wij, Rab en Rik, én jullie als lezers. Rab ben ik, Opperrabbijn Binyomin Jacobs, en Rik is Rik Bokelman van Cvandaag. Wat we gaan doen? Aan de hand van de Sidra van de week (een gedeelte uit de Thora, de eerste vijf bijbelboeken) bespreken we een aantal gedachten die opkomen vanuit dat gedeelte, en we koppelen daar praktische levenslessen aan. We doen dat in de hoop dat we de Thora zo steeds beter zullen gaan begrijpen. Bij elk gedeelte stelt Rik een aantal vragen, in de hoop de theorie zo nóg wat dichter bij de praktijk van het leven van alledag te brengen. De overdenkingen van Rab en Rik zijn eerder gepubliceerd op de website CIP.nl, de voorloper van Cvandaag.nl. Door ze te bundelen hopen we jullie als lezers een soort gids te bieden om een jaar lang stil te staan bij de vijf bijbelboeken van Mozes. Want: ‘Iedere wet, iedere gebeurtenis, iedere letter in de Thora heeft eeuwigheidswaarde en geldt voor iedereen in iedere situatie, onder alle omstandigheden en in alle perioden van de geschiedenis.’ Nieuwsgierig geworden? Ga met ons mee

De Joodse wereldkeuken volgens Jonah Freud Hoe ziet een seideravond eruit in Australië en wat zetten ze op tafel in Zuid-Afrika? Wat wordt gegeten tijdens de sabbat in Rio, op de Antillen en in Rome? En niet te vergeten: hoe bereiden ze in alle uithoeken van de wereld hun kippensoep? Met deze belangstelling ben ik gaan kijken naar de Joodse keuken wereldwijd; naar de zes continenten en wat de Joodse bevolking daar eet. Joden leven immers verspreid over de hele wereld, maar veel mensen weten niet dat in landen als Ethiopië, Suriname en Brazilië grote Joodse gemeenschappen leven, met elk hun eigen gerechten.

Ik ben een atheïstische rabbijn, God zij dank, zegt de Frans-joodse filosoof Marc-Alain Ouaknin (spreek uit: waknien), die wel de Spinoza van de 21e eeuw is genoemd. Hoewel zijn werk in dertig talen is vertaald, is Ouaknin in Nederland nog weinig bekend. Dit boek presenteert in kort bestek het gedachtegoed van Ouaknin (1957). Hij is een groot kenner van de Talmoed, de kabbala en het chassidisme. Met eruditie vervlecht hij die uiteenlopende joodse tradities en filosofische scholen tot een dynamisch, poëtisch geheel. Hij is een bruggenbouwer die niet schuwt heilige huisjes in te trappen. Hij spoort zijn publiek aan om vragen te blijven stellen en elk dogma overboord te gooien. 'Ontmoet de ander om het leven kleur te geven', zegt hij, 'heilig zijn kun je niet alleen', 'zonder humor valt er niet te leven' en besef vooral: 'het is verboden oud te worden'. Een joodse gids, die voor velen wereldwijd een leermeester werd. Christiane Berkvens-Stevelinck (1946) is emeritus hoogleraar Europese cultuur en remonstrants predikante te Rotterdam. Ze publiceerde eerder bij Skandalon Catechismus van de compassie (2010, met A. Alblas) en Erfenis Europa (2012). L'Express: 'We hoeven geen aanhangers van de joodse godsdienst te zijn om ons door deze gepassioneerde rabbijn de ogen te laten openen voor alles wat in onze tijd met poëzie, filosofie, humor en spiritualiteit te maken heeft.'

Het Boek van geheimenissen is een soort schatkist, waaruit je iedere dag nieuwe, verrassende cadeaus kunt opdiepen. Een dagboek waarin je nieuwe dingen leert over God en Zijn woord, vanuit een heel andere invalshoek dan je gewend bent. Rabbi Jonathan Cahn schreef het. In de woestijn ontmoet je een man, een leraar, die je meeneemt op reis, langs de bergtoppen van het Beloofde Land, naar grotten en spelonken, de tenten van de aartsvaders, met olielampen verlichte kamers vol oude boekrollen en mysterieuze vaten. Iedere dag maakt deze leraar je een nieuw geheimenis vanuit de Schrift bekend. Onze vertaalster schreef erover: 'Jonathan Cahn slaat als Messiasbelijdende Jood een heel mooie brug tussen het jodendom en het christendom, en het oude verbond en het nieuwe verbond.' Onze corrector: 'Een prachtig boek. Ik heb er veel van geleerd en ben er door opgebouwd in mijn geloof. Ik hoop dat dit boek vele harten hier in Nederland zal bereiken.'

Wanneer je naar schilderijen kijkt waarop Jezus is afgebeeld, ziet Hij er vaak meer uit als een Griekse Apollo dan als Jood. Waaróm is Jezus Jood? Of is dit slechts een bijkomende toevalligheid? Had Hij voor Zijn verzoenende en verlossende werk niet net zo goed een Chinees, Nederlander, Afrikaan of Zuid-Amerikaan kunnen zijn? Vanuit een diepe liefde voor Israël én voor de kerk neemt Ds. Willem Glashouwer je mee op een zoektocht naar het antwoord op deze prikkelende vraag. Ontdek hoe de christenheid zichzelf eeuwenlang beschouwde als het nieuwe Israël en hoe dat ons geloof beïnvloedde. Het draaide niet om het aardse, maar om het hemelse Jeruzalem. Ook het christelijke beeld van de Messias werd erdoor ingekleurd. Pas toen in 1948 de staat Israël ontstond en de Joden begonnen terug te keren naar het land dat God hen beloofd had, kwamen er nieuwe inzichten. De Allerhoogste heeft kennelijk nog steeds een diepe band met dit volk, dit land en dit aardse Jeruzalem? Ds. Willem J.J. Glashouwer is emerituspredikant binnen de Nederlands Hervormde kerk, President van Christians for Israel International en Honorary President of the European Coalition for Israel. Hij publiceerde diverse boeken over Israël en de eindtijd, waarvan sommige in vele talen zijn vertaald. En ook een dagboek op het boek Openbaring: 'Zie Hij komt'.

De Joodse keuken is een compleet naslagwerk, waarin zowel geschiedenis als recepten een rol hebben. De boeiende inleiding vertelt alles over het joodse volk, zijn geschiedenis, zijn feesten, en over de kookkunst die in het dagelijks leven zo’n belangrijke rol speelt. Een uitgebreid overzicht van Joodse voedingsmiddelen geeft informatie over de betekenis van de ingrediënten, en over de regels omtrent het gebruik hiervan. Dit boek bevat meer dan 150 traditionele recepten van de vele diverse Joodse gemeenschappen uit de hele wereld, zoals Oost-Europa, de Verenigde Staten, Noord-Afrika en India. De Californische Marlena Spieler is een auteur van meer dan zeventig kookboeken. Daarnaast is ze columnist en werkt ze voor radio en televisie. Deze herdruk is verschenen in een geheel nieuwe uitvoering met een nieuw ISBN.

Het Joodse volk heeft eeuwenlang gebeden voor de mogelijkheid terug te keren naar Sion, het hart van Israël, het Beloofde Land. Dit diepe verlangen werd sinds het begin van de 19e eeuw werkelijkheid. Sindsdien zijn miljoenen Joden 'thuis'gekomen en heeft Israël een aantal bijzondere hoofdstukken aan zijn geschiedenis kunnen toevoegen, met als hoogtepunt de stichting van de staat Israël in 1948. Anno 2021 is Israël uitgegroeid tot een volwassen, moderne democratie in een verdeeld Midden-Oosten. Zijn grenzen en geschiedenis worden voortdurend betwist, tot in de Verenigde Naties toe. Velen dringen aan op de (her)verdeling van het land, waarbij Israël grote delen van het hartland zou moeten afstaan aan de Palestijnen, onder druk van 'internationaal recht'. De auteurs nemen je aan de hand van kaarten mee door de recente geschiedenis van Israël en zijn grondgebied. Van de Ottomaanse overheersing in de 19e eeuw tot de meest recente situatie. Het levert een verrassend perspectief op en is een onmisbare hulp om de huidige conflicten rond Israël beter te begrijpen.

54 dagen uit het leven van de opperrabbijn Binyomin Jacobs Toen begin 2020 de coronacrisis uitbrak, vroeg het Joods Cultureel Kwartier aan opperrabbijn Binyomin Jacobs om een dagboek bij te houden. Welke invloed had het ‘nieuwe normaal’ op zijn leven? In de afgelopen maanden pakte hij bijna dagelijks de pen op om over zijn belevenissen te schrijven. In dit bijzondere boek zijn hieruit 54 dagen geselecteerd.Je leest over de bezoekers die hij ontvangt in zijn eigen ‘Gan Eden’ – het paradijs – in zijn achtertuin nu hij door de coronamaatregelen geen mensen binnenshuis mag ontvangen, over zijn strijd tegen het secularisme waardoor G’d uit het openbare leven wordt verdreven, zijn ervaringen (en soms aanvaringen) met christelijke instanties, maar ook over de visie die hij als Jood heeft op onder andere de relatie tussen man en vrouw in het huwelijk. Ook de voortdurende dreiging waarmee hij en zijn gezin te maken hebben komt voorbij en het bespuugd worden op straat. Je krijgt een inkijkje in het leven en de gedachtewereld van deze autoriteit binnen het Nederlandse Jodendom.

Deze uitgave is een bundeling van losse pennenstreken, met lichtheid, en gewaagdheid die columns eigen is. Het prikkels op een prettige manier na te denken over je eigen houding tegenover Israël. Wat voor religie hebben hedendaagse Joden eigenlijk, en hoe verhoudt die zich tot het christendom? Wat weten christenen eigenlijk over de geschiedenis van het jodendom over de laatste negentien eeuwen? Wat moeten we denken van de staat Israël, en hoe verhoudt die staat zich tot zijn buren? Wat zegt de Bijbel over de toekomst van Israël?Dit boek is een bundel van dertig columns die ik, tussen vele andere columns door, op CIP gepubliceerd heb over Israël en over allerlei thema’s die met Israël nauw verband houden, tussen eind 2016 en begin 2020. Na de afsluiting van mijn werk als CIP-columnist kreeg ik de behoefte deze dertig columns een wat meer blijvend karakter te geven door ze te bundelen in een boek. Verwacht dus geen samenhangende studie, maar een samenraapsel van losse stukjes, met de lichtheid, en ook de gewaagdheid die columns eigen is. Sommige columns spreken van een concrete situatie die al enkele jaren achter ons ligt; die hebben dus aan actualiteit nogal ingeboet. Toch is hun algemene teneur nog steeds actueel.

Vijf lezingen van de messiaansjoodse theoloog Mark Kinzer De Messiasbelijdende Joodse theoloog Mark Kinzer laat verrassend nieuw licht schijnen op bekende teksten uit het Nieuwe Testament. De verhouding tussen Jezus, Israël en de Kerk komt er zo ineens anders uit te zien. Eeuwenlang was Jezus degene die christendom en jodendom diep verdeelde. Kinzer komt op basis van zijn nauwkeurige nieuwe lezing van het Nieuwe Testament tot een andere conclusie: Jezus is degene die Kerk en Israël verbindt. Hij is tegelijk de Messias Koning van Israël en het Hoofd van zijn Lichaam, de Gemeente. Kinzer toont overtuigend aan dat het Nieuwe Testament een blijvende verbondenheid van Jezus met zijn volk Israël leert. Een verbondenheid die tot de dag van vandaag voortduurt. Dit levert een heel ander plaatje op. Want door Jezus is de Kerk van Christus dan onlosmakelijk verbonden met het Joodse volk. De joden die Jezus als Messias belijden belichamen deze verbondenheid van Israël en de Kerk. Zij behoren immers tot beide. Dit boek maakt duidelijk dat het luisteren naar de Joodse stem onontbeerlijk is voor het verstaan van Gods weg met Kerk en Israël.

Onze ogen worden geopend voor de joodse context van Jezus. Heeft u zich nooit afgevraagd waarom we naar de bergen moeten kijken of daar onze hulp vandaan komt zoals Psalm 123 ons vertelt? Is Jezus echt ruw tegen de Syro-Fenicische vrouw? Wat gebeurde er nu werkelijk aan het kruis? Dit boek benadert deze en andere verhalen met een andere, een Hebreeuwse bril op. Daardoor krijgen ze een nieuwe dimensie. Parels komen boven en zelfs Zacheüs, de tollenaar, heeft een nieuw jasje aan. Door te kijken naar de Hebreeuwse context laat de auteur een ander licht schijnen op de verhalen uit de bijbel. Waarbij ze zeker niet wil zeggen dat ze de waarheid in pacht heeft. Het kan een aanvang zijn om met een open oog en een kritische blik naar de woorden van Jezus te kijken. Het boek verfrist je geloofsleven en maakt het rijker. De verhalen worden afgesloten met vragen waardoor het geschikt is voor bijbelstudiegroepen of persoonlijke studie. De joodse Jezus leest als een spannend boek. Laat u verrassen!

Luister met de Emmaüsgangers naar wat er in de Schriften staat over de Messias In haar vierde boek over de Joodse wereld in de eerste eeuw legt Lois Tverberg uit hoe groot de verschillen in cultuur zijn tussen onze industriële westerse maatschappij en de oosterse cultuur in de Bijbelse tijden: Onze manier van redeneren sluit aan bij de oude Griekse cultuur en niet bij Hebreeuwse erfenis en de wereld van Jezus. Wij denken in abstracties en vinden logische argumenten veel overtuigender dan de gelijkenissen die Jezus vertelde. We zijn kinderen van de Verlichting. Evenals in haar eerdere boeken geeft Tverberg schatten aan inzicht gebaseerd op grondig onderzoek. Haar schrijfstijl is geweldig. Het origineel in Engels is verschenen op 1 december 2017

Overzicht van de de grote religies hindoeïsme, boeddhisme, jodendom, christendom en islam In ‘De vijf religies van de wereld’ beschrijft godsdienstwetenschapper Henk Schouten beknopt de oorsprong, bronnen, leer, leefregels en stromingen van hindoeïsme, boeddhisme, jodendom, christendom en islam. Ook belicht hij de verschillen en overeenkomsten tussen de wereldreligies.‘De vijf religies van de wereld’ bevat verder een lijst van de belangrijkste begrippen uit deze godsdiensten.

Jezus wordt in de Koran vermeld als belangrijke profeet, Abraham en Jakob zijn bekende Bijbelse figuren, voor zowel joden als christenen. Zijn sommige delen van de Heilige Schriften toevallig van elkaar afgeleid of drukken ze een wezenlijke band uit? Van het prille begin tot vandaag loopt er een breuklijn tussen godsdiensten die alle één God belijden. De joden werden al snel als 'godsmoordenaars' bestempeld omdat ze Jezus aan het kruis hadden laten nagelen. Moslims en christenen stonden meermaals met getrokken zwaarden tegenover elkaar, niet alleen in de kruistochten. Israëli's en Palestijnen leven op gespannen voet in het Heilig Land. Toch staan joden, christenen en moslims op spiritueel en moreel vlak dichter bij elkaar dan ze misschien zelf beseffen. Hoe kijken de volgelingen van Mozes, Jezus en Mohammed nu eigenlijk naar elkaar? Welke ideeën bieden hun respectieve tradities om al dan niet de dialoog aan te gaan en duurzame vrede te stichten? De auteur grasduint in teksten van de drie wereldreligies en laat enkele denkers van vroeger en nu aan het woord. Hij stoot op belangrijke verschillen, gaat op zoek naar de context van controversiële schriftteksten, brengt nuances aan. Maar vooral zoekt hij uit of het jodendom, de islam en het christendom naar elkaar zijn toegegroeid en welke pogingen er worden ondernomen om hun delicate driehoeksverhouding achter zich te laten. Jan Van Eycken is priester van het aartsbisdom Mechelen- Brussel met specifieke opdracht voor de interreligieuze dialoog in Brussel.

Verhelderende kijk vanuit zowel de Bijbel als oude joodse geschriften op de gebeurtenissen rondom het einde der tijden. De auteur heeft jarenlang de klassiek joodse bronnen bestudeerd. Joseph Good heeft uit de oude joodse geschriften ware goudklompjes gedolven die, samen met meer bekende Schriftgedeelten uit het Oude en Nieuwe Testament tot een prachtig geheel worden geweven. Vele puzzelstukjes over o.a. de grote verdrukking, de opname, de opstanding en de bruiloft van het Lam komen op hun plaats te liggen door ze niet alleen naast de bekende teksten te leggen maar ook naast herontdekte inzichten uit oude Joodse geschriften. Het resultaat is een adembenemende kijk op de gebeurtenissen die aan het einde der tijden op Rosj Hasjana (Joodse Nieuwjaar) zullen plaatsvinden.

Als God bestaat, waarom is hij dan onzichtbaar? Wanneer duiken de eerste goden op in de geschiedenis? Hebben joden, christenen en moslims het over dezelfde God? Is God een persoon, een energie om een scheppingsprincipe? En als het een persoon is, waarom dan bijna altijd een man? In 'God?'gaat Frédéric Lenoir op zoek naar antwoorden op deze en andere vragen. Lenoir houdt een meeslepend betoog, zonder dat hij de feiten uit het oog verliest. En als toegift geeft hij zijn persoonlijke overtuigingen prijs. 'Lenoir heeft zijn brede kennis van de wereldreligies samengevat in een zeer toegankelijk boek over God.' - Volzin

Henk Vaessen geeft in ‘Stille finale’ op treffende wijze de gecompliceerde problematiek weer die vele Joden van na de oorlog kennen. “Niet alleen de 1e, de 2e en zelfs de 3e generatieproblematiek, maar ook die van het antisemitisme, het interreligieuze huwelijk en die van de zogenaamde ‘vader-Joden’ zijn onderdeel van dit ontroerende verhaal.” – Levend Joods Geloof / officieel orgaan van de Liberaal Joodse Gemeente Nederland. “Het boek bracht een gevoel van herkenning en verbondenheid in mij teweeg. (…) Hierdoor bekroop mij tijdens het lezen een wonderlijk gevoel van herkenning.” – Rabbijn Lody B. van de Kamp in Israël Aktueel. “De grootvader en oom van mijn man zijn omgebracht in Sobibor en zijn grootmoeder in Auschwitz. Zijn vader is als jongen ontsnapt uit De Hollandse Schouwburg (…). Sinds mijn man en ik elkaar kennen leef ik met zijn stille verdriet en met zijn stille angst. (…) Een latente pijn zonder gezicht. Bij het lezen van Stille finale was het alsof iemand eindelijk onze gevoelens woorden had gegeven. Het boek heeft ons erg getroost en ons voorgoed veranderd.” – Lisa Wade / programmamaker NTR.

In dit boek wordt aan de hand van een groot aantal passages uit de Griekse en Latijnse literatuur van de oudheid geïllustreerd hoe vanuit deze culturen tegen het verschijnsel jodendom en tegen Joden werd aankeken. Uit die teksten, hier allemaal in een nieuwe Nederlandse vertaling en met verklarende aantekeningen gepresenteerd, blijkt dat de meningen zeer ver uiteenliepen, net als nu nog steeds het geval is. Het hele scala van reacties die in de titel van het boek 'Tussen haat en bewondering' tot uitdrukking komt, wordt hier op boeiende wijze gedemonstreerd. De auteur, Pieter W. van der Horst (1946), was tot 2006 hoogleraar in het Nieuwe Testament en in de joodse en hellenistische wereld van het vroege christendom aan de Universiteit Utrecht. In 1994 werd hij gekozen tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Hij heeft enkele honderden publicaties op zijn naam staan (zie: www.pietervanderhorst.com).

Volgens oude volksverhalen gebruiken Joden het bloed van niet-Joden bij de bereiding van matzes voor het Pesachfeest. Het zogenaamde bloedsprookje vormt de basis voor de antisemitische theorie dat Joden zich schuldig maken aan het plegen van rituele moorden en kannibalisme. Het bloedsprookje was in het christelijke Europa door de eeuwen heen aanleiding voor anti-Joodse pogroms, het werd door de nazi's als propagandamiddel aangewend en in brede kring als vreselijke waarheid geloofd, tot in onze tijd. Toen hoogleraar Pieter W. van der Horst, op 16 juni 2006 bij gelegenheid van zijn afscheidsrede aan de Universiteit van Utrecht, aan de orde wilde stellen dat het bloedsprookje ook in de moderne islamitische wereld een aantal wijdverbreide varianten kent, viel dat niet in goede aarde bij het College van Bestuur van die uni-versiteit. De rede werd gecensureerd, met als gevolg een rel over de inperking van de academische vrijheid, doorgeschoten politieke correctheid en angst voor onwelgevallige reacties. In dit boek is de ongecensureerde tekst van de afscheidsrede afgedrukt. Prof. dr Pieter W. van der Horst (1946) studeerde klassieke filologie en literatuur aan de Universiteit Utrecht. In 1978 promoveerde hij in de theologie, eveneens in Utrecht. Na zijn studie werkte Van der Horst 37 jaar aan de Utrechtse universiteit, laatstelijk als hoogle-raar Juda iek. In juni 2006 ging hij, vlak voor zijn 60ste verjaar-dag, met vervroegd pensioen.

Verheldert de bezinning op Israël en de betekenis daarvan voor het christelijke leven Het bestaan van Israël roept allerlei reacties en vragen op. Binnen de kerken wordt hier vooral sinds de stichting van de staat Israël in 1948 intensief over nagedacht. Christenen lezen veel over Israël in de Bijbel, maar heeft het huidige Joodse volk nog dezelfde status? Gelden Gods beloften nog steeds dit volk, of zijn ze bedoeld voor de christenen als het nieuwe volk van God? In deze bundel schrijven zeven predikanten uit vier kerkgenootschappen over deze vragen. De eerste drie bijdragen bieden een verhelderend overzicht van de vele opvattingen: in de kerkgeschiedenis, de dogmatiek en de Bijbeluitleg. Hierna volgen zeven Bijbelstudies, die laten zien hoe de standpunten concrete gevolgen hebben voor de Bijbeluitleg. Deze studies kunnen in kringverband aan de orde gesteld worden. De toegevoegde vragen helpen daarbij.